روز جهانی آزادی مطبوعات

٣ می (١٤ اردییهشت- ثور ) روز جهانی آزادی مطبوعات

به مناسبت ٣ می (١٤ اردییهشت- ثور) روز جهانی آزادی مطبوعات، گزارشگران بدون مرز برای اولین بار از وضعیت نگران کننده روزنامه نگاران در کشورهای عضو اتحادیه اروپا گزارش می دهد. آلبوم ١٠٠ عکس برای آزادی مطبوعات از عکاس مشهور فرانسوی بتینا ریهم و لیست به روز شده "دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان، را منتشر کرد.

اتحادیه اروپا : خطر روزنامه نگاران را تهدید می کند

وجود آزادی مطبوعات در اتحادیه اروپا یک واقعیت است. هیچ روزنامه نگاری به دستور دولتی به قتل نرسیده و یا زندانی نشده است. سانسور رسمی وجود ندارد. رسانه ها عقاید متفاوت را منعکس و کثرات گرایی در عقیده به شکل عمومی تضمین شده است. با این حال نگرانی هایی وجود دارد.
امروز اقداماتی چون تهدیدات آشکار علیه روزنامه نگاران، سوقصد به جان آنها از سوی گروه های خصوصی، تهدید خانواده و .. در کشورهای اروپایی و در برخی مناطق با ویژگی نگران کننده ای وجود دارند.

در فرانسه روزنامه نگاران به هنگام پوشش خبری رویدادهای حومه ها در معرض تهدید فیزیکی قرار می گیرند. پس از شورش های سال ٢٠٠٥ به ویژه در حومه های اطراف پاریس وضعیت نگران کننده تر شده است.
در طی دوسال ونیم ده ها عکاس، فیلم بردار و گزارشگر مورد تعرض قرار گرفته اند. آخرین بار در فوریه سال جاری بندیک اگودستاه، خبرنگار روزنامه پاریزین در منطقه ویله لو بل (Villiers-le-Bel) مورد ضرب و شتم قرار گرفت و از آن تاریخ تا امروز تنوانسته است به محل کار خود بازگردد.
مورد روبرت ردکر دبیر فلسفه نیز قابل تامل است. وی در تاریخ ١۹ سپتامبر ٢٠٠٦ در روزنامه فیگارو مقاله ای با نام "در برابر ایجاد رعب اسلامیست ها، جهان آزاد چه باید بکند" منتشر کرد. این شماره روزنامه در مصر و تونس توقیف شدند. بعد از تهدید شدن به مرگ روبرت ردکر مجبور به فروش خانه و ترک فعالیت های آموزش و زندگی تحت حفاظت پلیس شد. در آغاز سال میلادی ٢٠٠٧ در لیبی جوان مراکشی بازداشت شد و اعتراف کرد که یکی از عوامل تهدید این معلم فرانسوی بر روی سایتی اسلامی بوده است. یکی دیگر از عوامل تهدید به مرگ در ماه می در فرانسه محاکمه می شود. در حال حاضر روبرت ردکر تحت حفاظت پلیس زندگی می کند و حتا برای سفر به خارج از کشور نیز از سوی پلیس اسکورت می شود. وی به گزارشگران بدون مرز اعلام کرده است که " که تهدید بر روی سایت های اینترنت به شکل مرتب به روز می شوند، این امر از ویژگی های این رسانه است، ولی تهدید علیه من از طریق ارسال ای میل هم انجام گرفته است."

در ایتالیا تهدید روزنامه نگاران از سوی مافیا یا بهتر است بگویم مافیاها انجام می شود، سازمان هایی همچون : کامورا در ناپل، ندارنگتا در کالابر، کوزا نسترا در سیسیل و.... در جنوب کشور فعال هستند. در کل ده ها روزنامه نگار در پی تهدید باند های جنایتکار، تحت حفاظت پلیس زندگی و کار می کنند. آمار نامه های تهدید آمیز، تعرض به ماشین و منازل و تهدید خانواده ها از مرز صدها مورد گذشت است. همه روزنامه نگارانی که در باره فعالیت های مافیا کار می کنند هر کدام به نوعی تهدید شده اند.
لیرو آبات گزارشگر ٣٨ ساله خبرگزاری ANSA در پالرم سیسیل که تحت حفاظت پلیس قرار دارد، معتقد است روزنامه نگاران هر روز بیشتر از پیش در معرض خطر قرار می گیرند. وی می گوید" از ده پانرده سال پیش رهبران مافیا تغییر کرده اند، آنها دیگر نه آن مردان بی فرهنگ گذشته که دکتر و یا سیاستمدار و با تحصیلات عالی هستند. آنها می دانند خبر اهمیت دارد و باید آن را دستکاری کرد، خشونت یک بخش از اعمال فشار است. روزنامه نگاران می توانند خریده شوند و یا به فساد کشیده شوند."

در اسپانیا و در ایالت باسک سال هاست که روزنامه نگاران از سوی سازمان او ت آ (Euskadi Ta Askatasuna- ETA) مورد تهدید قرار می گیرند. لاندا برورو مدیر گامبیو ١٦ می گوید "فشار ها از سال ٢٠٠٠ به این سو به ویژه با به قتل رساندن روزنامه نگاران تشدید شده است." جوزه لوئیز لوپز دو لاکال روزنامه نگار ال موندو با شلیک چندین گلوله بر پیکرش در همین دوران به قتل رسید، سال بعد من هم هدف سوقصد قرار گرفته و در پی منفجر شدن یک بسته پستی شدیدا زخمی شدم، چند تا از انگشتان و دید چشم چپم را از دست دادم." یکی از روزنامه نگاران ال پایس که خواهان فاش شدن هویت اش نیست می گوید " سالهای اخیر دشوار بودند، مشکل به روی هم جمع شدن خشونت در فضای سرد و منقبضی است که کار ما را با دشواری روبرو می کند. سال هاست که این اوضاع ادامه دارد، من دیگر خسته شده ام."

در ایرلند شمالی علیرغم پیشرفت روند صلح در طی سالهای اخیر و تشکیل دولتی ائتلافی محلی در سال ٢٠٠٧ اما هنوز تعدادی از روزنامه نگاران تهدید به مرگ می شوند. این تهدیدات عمدتا از سوی گروه های نزدیک به جنبش های پروتستان هوادار اتحاد با بریتانیا، انجام می گیرد. یکی از این گروه ها از بازماندگان گروه شبه نطامیان وحدت طلب (l’Ulster Defence Association) است که در کار قاجاق مواد مخدر و باج گیری نیز دست دارد. از سوی دیگر گروهای انشعابی ارتش آزادیبخش ایرلند نیز (IRA در پی پذیرش روند صلح سلاح های خود را تجویل داد.) روزنامه نگاران را تهدید می کند. روزنامه نگارانی که در محل کار می کنند می گویند حفاظت پلیس و دولت از روزنامه نگاران بسیار ناچیز و تقریبا هیچ است. عاملان قتل روزنامه نگار مارتین اوهاگن تا کنون دستگیر نشده اند. در سپتامبر ٢٠٠٧ بادکنکی که پیامی به آن آویخته شده بود برای دفتر تلویزیون بلفاست ارسال شد. در این پیام آدرس محل زندگی و شماره خودرو روبین لیونگستون سردبیر روزنامه آندرسون استون نیوز روزنامه محلی که عمدتا کاتولیک های ناسیونالیست و جمهوری خواه خواننده آن هستند، نوشته شده بود. این روزنامه نگار قسم یاد کرده است که به انتشار گزارش هایش ادامه دهد، اما اعتراف می کند که این "تهدیدات تاثیری مخرب بر فضای آزادی مطبوعات نهاده است."

در دانمارک در تاریخ ٨ فوریه ٢٠٠٨ ماموران امنیتی طرح ترور کورد وسترگارد یکی از کاریکاتوریست های ( پیامبر اسلام) محمد را نافرجام گذاشتند. این روزنامه نگار ٧٣ ساله امروز تحت حفاظت پلیس مخفی دانمارک زندگی می کند و مجبور است هر دو هفته یکبار خانه اش را عوض کند. اما وی همچنان به کارش برای نشریه «یولاند پستن» ادامه می دهد.

در سالهای اخیر موارد زیادی از اعمال خشونت علیه روزنامه نگاران در کشورهای سوئد، بلغارستان، رومانی، مجارستان،جمهوری چک و قبرس شمارش شده اند. تقریبا غیر ممکن است که آماری کامل از اعمال خشونت علیه روزنامه نگاران ارائه داد، اما می توان از صدها مورد تهدیدات جدی، تهاجم و ضرب وشتم نام برد.

دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان

از هفت سال پیش گزارشگران بدون مرز لیست " دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان را هر ساله به روز و منتشر می کند . این مردان و زنان که یا مستقیم و یا به واسطه زیر دستان خود روزنامه نگاران را تهدید وسرکوب می کنند، معمولا در رده های بالای قدرت قرار دارند رئیس جمهور؛ نخست وزیر، وزیر و شاه و یا ولی فقیه و یا فرمانده و رئیس گروه های چریکهای شورشی و یا رهبر سازمان های تبهکاری هستند. دشمنان مطبوعات چهره و نام و نشانی دارند، این درندگان آزادی مطبوعات از قدرت خود برای زندانی، شکنجه کردن، ربودن و یا حتا به قتل رساندن روزنامه نگاران و استفاده می کنند. عموما موقعیت و مقام آنها عاملی برای مصون ماندن شان از مجازات است و برای مسئولیتی که در نقض حقوق بشر دارند معمولا هیچگاه محاکمه نمی شوند. گزارشگران بدون مرز از سال ٢٠٠٢ تصمیم گرفته است که هر ساله چهره ی این دشمنان آزادی مطبوعات را آشکار و آنها را به همگان معرفی کند.

در سال ٢٠٠٨ دشمنان آزادی مطبوعات ٣۹ تن هستند. از لیست سال گذشته ٥ نفر حذف شده اند. فیدل کاسترو که رسما قدرت را به برادر خود رائول کاسترو واگذار کرد. پرویز مشرف که با شکست در انتخابات عملا قدرت سرکوب مطبوعات را نیز از دست داد. در اتیوپی با آزادی روزنامه نگاران زندانی ملس زنواوی از لیست کنار گذاشته شد، امری که برای شاه سوازی لند نیز اتفاق افتاد وی نیز در چند سال گذشته دیگر مسئول نقض آزادی مطبوعات نیست. و در آخر شارل بله کوده رهبر جوانان میهن پرست ساحل عاج که از صدور دستور حمله به روزنامه نگاران خارجی و یا نزدیک به مخالفان حکومت، دست برداشته است.

اما به لیست امسال ده تن دیگر اضافه شده اند. در سرزمین های خودمختار فلسطین شاخه نظامی حماس در غزه و نیروی امنیتی حکومت خودمختار در کناره رود اردن برای سرکوب و متهم کردن روزنامه نگاران به حمایت از طرف مقابل و نقض خشونت بار آزادی مطبوعات، و ارتش اسرائیل نیز به دلیل تهاجم به روزنامه نگاران به هنگام تحت پوشش خبری قرار دادن حملات به سرزمین های خودمختار فلسطین به لیست اضافه شده اند. در آوریل ٢٠٠٨ خبرنگار فلسطینی خبرگزاری رویترز با شلیک گلوله یک تانک اسرائیلی کشته شد.

رئیس جمهور ترکمنستان قربانقلی بردی محمداف که از یکسال پیش قدرت را در دست گرفته است به وعده های خود برای اصلاحات دمکراتیک عمل نکرد. رسانه ها همچنان تحت کنترل دولت قرار دارند و زندانیان عقیدتی از زندان آزاد نشدند.

در سومالی دشمنان آزادی مطبوعات بی شمارند در لیست سال ٢٠٠٨ گزارشگران بدون مرز گروه مسلح ال شباب ، محمد دهری فرماندار و شهردار موگادیشو و ورسامی درویش فرمانده نهاد امنیت ملی اضافه شده اند.

در سریلانکا گوتباهیا راجاپاکس برادر رئیس جمهور و وزیر دفاع که به شکل منظم دستور حمله به مطبوعات را صادر می کند و در شمال رهبر ببر های تامیل ولو پیلا پارابهاکاران که همچنان به تهدید روزنامه نگاران ادامه می دهد به لیست سال ٢٠٠٨ پیوسته اند.

در نپال با آنکه آرامش سیاسی بازگشته است اما چند گروه مسلح افراطی جنوب کشور را به جهنمی برای روزنامه نگاران تبدیل کرده اند.
انتشار آلبوم عکس
هر سال گزارشگران بدون مرز مجموعه ای از عکس های یک هنرمند و یا عکاس مشهور را در آلبومی به نام " برای آزادی مطبوعات" منتشر می کند. بخش عمده ای از درآمد گزارشگران بدون مرز از این راه تامین می شود. امسال آلبوم ١٠٠ عکس برای آزادی مطبوعات از عکاس مشهور فرانسوی بتینا ریهم که پرتره هایی از زنان چینی از نگاه غرب است، در اختیار گزارشگران بدون مرز قرار گرفته است. بهای این آلبوم ۹ یورو است و در تمامی روزنامه فروشی ها به فروش می رسد.